Vadeli İşlem Nedir?
Vadeli işlem; yatırım aracının, tarihinin, fiyatının, miktarının ve niteliğinin önceden belirlendiği, günü geldiğinde de belirlenen durumlar karşısında yapılan alım ve satım işlemleridir. Bu işlemler piyasalar içerisinde; emtialar, hisse senetleri, faiz oranları, hisse senedi endeksleri ve dövizlerde kullanılabilmektedir. Bunlarla birlikte, günümüz ihtiyaçlarının değişmesi ile kredi risk, hava durumu gibi seçeneklerde de kullanılmaktadır.
İlgili İçerik: Borsada Hisse Senedi Alım - Satımı Nasıl Yapılır?
Vadeli işlemler genelde; futures, opsiyon ve forward sözleşmeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Futures sözleşmeleri; en çok kullanılan tür olup, belli bir standarda oturtulmuştur. Opsiyon sözleşmeleri; alıcı ve satıcı arasında yapılan, vadesinin belirlenip o süreye kadar, ödeyeceği opsiyon primi tutarında ve fiyatının bugünden belirlenerek işlemlerin yapılmasıdır. Forward sözleşmeleri; bir standarda bağlı değil, serbestçe oluşur. Ayrıca bir yasal düzenlemesi yoktur, ülkenin mevcut yasal düzeni üzerinden yapılır.
Vadeli İşlem Yapmanın Amaçları
Korunma Amaçlı Vadeli İşlem: Yatırımcıların gelecekte oluşabilecek fiyat riskinden korunmak amacıyla bu tür işlemlere girer. Gelecekte fiyat sabitlendiği için bu amacı gerçekleştirmek, işlemlerle mümkündür. İşlemlerinizi kısa vadede yaparken bu risklerden etkilenmemek oldukça güçtür. Uzun vadede bu risklere maruz kalmamak için hedging yoluna başvurulur.
Spekülasyon Amaçlı Vadeli İşlem: Spekülasyon için işlem yapan yatırımcılar, fiyatlarda oluşan hareketlerden kazanç sağlamak amacıyla bu risk alırlar. Spekülatörler bu işlemleri gerçekleştiren katılımcılardır. Bu katılımcılar sayesinde de piyasanın likit olması sağlanmaktadır. Spekülatörlerin amacı; fiyatlarda oluşan bütün seviyeleri kazanca çevirmektir. İşlemleri daha keskin ve kısa vadede gerçekleştirirler. Bu durumda risklerinin daha yüksek olduğunu gösterir.
Arbitraj Amaçlı Vadeli İşlem: Yatırım şekli aynıdır. Düşük fiyattan alınır ve yüksek fiyattan satılır. Farkı piyasalar arasında taşınmasıdır. Yani bir piyasadan düşük fiyattan alıp, diğer piyasada yüksek fiyattan satarlar. Aynı şekilde spot piyasa ile vadeli piyasa arasında gerçekleşen fiyat farklarından da kazanç elde etmeye çalışırlar. Bu işlemin herhangi bir riski yoktur. Çünkü işlemler aynı anda yapılır. Yani bir piyasada alım yaparken diğer piyasada satım gerçekleştirilir. Açık bir pozisyon olmadığı içinde, risk ortadan kalkmaktadır.
Vadeli İşlem Yapmanın Avantajları
İleri vadeli işlemlerin bugünden yapıldığı için, yatırımcılar kendi belirlediği oranlarda fiyat belirler ve ileride oluşabilecek fiyat farklarındaki risklerden korunmuş olurlar. Vadeli işlem piyasaları, ticaretin içerisinde bulunan katılımcılara, gelecek için bugün yapılan işlemler üzerinden, ileride oluşabilecek fiyatların düzeyleri hakkında yorumlamalarda bulunulabilir. Ayrıca bu işlemlerde sermayeler, spot işlemlere göre daha az olabilmektedir. Spot piyasalarda işleme gireceğiniz tutarın hepsi bakiyenizden düşerken, vadeli işlemlerde daha düşük teminat miktarlarıyla pozisyonlarınızı yaratabilirsiniz.
Vadeli İşlem için Pozisyon Alma
İki türlü pozisyon seçeneği vardır. Bunlar uzun ve kısa pozisyonlardır. Uzun pozisyon; işlemlerinizi satın alma yönünde yaptığınızda uzun pozisyon yaratmış oluyorsunuz. Sözleşmenin vadesi geldiğinde, yaptığınız anlaşma çerçevesinde işlemleriniz gerçekleşir ve böylelikle pozisyonunuz kapanmış olur. Kısa pozisyon; bu sözleşmelerde satan kişi olarak işlem gerçekleştiğinde kısa pozisyon yaratmış oluyorsunuz. Bugünden yapılan anlaşmalar çerçevesinde, vadesi geldiğinde satan taraf olarak işlemleriniz sonlanır.
Bunların yanında birde ters işlem yani pozisyon kapatma vardır. Buda aynı özelliklere sahip olan sözleşmelerde, son işlem gününe kadar kısa pozisyon karşısında uzun pozisyon, uzun pozisyon karşısında da kısa pozisyon alınması durumudur. Böylelikle pozisyonlarınızı tasfiye etmiş olursunuz. Bu durum pozisyonların kapatılmak istendiğinde tersi işlemi yaparak gerçekleştirilir.
Sonuç olarak baktığımızda, vadeli işlemler yatırımcılarına çeşitli seçenekler sunarak, daha kazançlı işlemler yapmalarını sağlamaktadır. Farklı amaçlar ile girilen bu sözleşmeler genelde yatırımcılarına kendi belirledikleri oranlarda kazançlar sağlamaktadır. Bu işlemleri gerçekleştirebilmek içinde, ileride oluşabilecek fiyatlar hakkında yorumlar yapmanız ve bunun üzerinden işlemlerinizi gerçekleştirmeniz gereklidir.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder