Hisse Senedi Değerlemesi Nedir? Nasıl Yapılır?

Borsada paranızı hisse senetleriyle değerlendirecekseniz, piyasa fiyatlarını iyi bir şekilde takip etmeniz gerekiyor. Fiyatları doğru bir şekilde takip edip analiz ederek, geleceğe yönelik bilgi edinir ve portföyünüze eklersiniz. Hisse senedi değerlemesi ise bir hisse senedinin piyasada sahip olduğu fiyatın ne derece gerçek olduğuna karar vermenizi sağlamaktadır.

Hisse senetlerine yatırım yapmak istiyorsanız, öncelikle piyasa ve yatırım aracı hakkında bilgi sahibi olmanızda fayda vardır. Yalnızca fiyatı düşükken alıp, yükseldiğinde satıldığını bilmeniz kazanmanızı sağlamayacaktır. Hisse senedi nedir, özellikleri nelerdir, fiyatları neden değişiklik gösterir, nasıl para kazandırır gibi konuları bilmeniz gerekiyor. Doğal olarak hisse senedini borsada alıp satacağınız için piyasa hakkında da bilgi sahibi olmalısınız.

Hisse Senedi Değerlemesi Nedir? 

Bir hisse senedi yatırımcısının bilmesi gereken önemli konulardan birisi de değerleme konusudur. Hisse senetlerinin gerçek değerinin üzerinde veya altında fiyatlandırılmış olması muhtemeldir. Hisse senedi değerlemesi ile bu fiyatların gerçekliğini kontrol etmiş olursunuz ve buna göre daha net kararlar verebilirsiniz. Şişirilmiş fiyatlar, bir balon göstergesi olabildiği gibi şirketlerin bilançolarında yaptığı hataların da sonucu olabilir. Bu nedenle de kazanç beklerken kayıpla karşılaşabilirsiniz.

Menkul kıymetlere yatırım yaparken, bazı analizler yapmanız gerekiyor. Analizleri, beş gruba ayırmak mümkündür. Bu analiz gruplarını şu şekilde sıralandırabiliriz:

• Birincisi küresel şartların yatırım yapmaya uygun olup olmadığıdır. 
• İkinci grup ise yatırım yapılacak ülkenin kendine özgü ekonomik, sosyal, politik şartlarının incelenmesidir. İlk iki aşama hangi sektöre yatırım yapmanız hakkında gerçekçi bilgiler verecektir. 
• Üçüncü analiz grubu sektörlerin birbiriyle karşılaştırılmasını, gelecekteki karlılık, büyüme, rekabet gücü, pazar payı gibi durumlarını konu almaktadır. Buna göre de yatırım yapılacak sektörler belirlenmiş olur. 
• Dördüncü grupta, seçilen sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin belirlenmesini ve ne zaman yatırım yapılması gerektiğinin cevabı alınacaktır. 
• Beşinci grup ise yatırım yapmaya karar verdiğiniz şirketlerin menkul kıymetlerinin, toplam yatırımlar içinde ne kadar bir paya sahip olduğunu belirlemek için yapılan analizlerdir. İşte bu grupta hisse senedi değerlemesi işlemlerine ihtiyaç duyarsınız. 

Hisse Senedi Seçimi Nasıl Yapılır? Öğrenmek için Tıklayın!

Hisse Senedi Değerleri Nelerdir? Nasıl Hesaplanır? 

Hisse senetlerinin işlem yaptığınız değerleri dışında da değerleri vardır. Bu yazımla birlikte bu değerlere kısaca yer vereceğim. İşte hisse senedi değerleri ve hesaplama yöntemleri: 

Borsa Değeri 

Bir şirketin hisse senetlerinin birim veya tüm işletme olarak piyasa değerinin tespit edilmesi için en kısa yol, hisse senetlerinin borsa bültenlerindeki değerlerini araştırmaktır. Ama özellikle işletme devirlerinde, borsa değerinin değişiklik göstermesi de bazı sorunlara yol açabilir. Ayı ve boğa piyasası eğitimlerinin de bu sonucu etkilediği bilinmektedir. Ayrıca borsa bulunmayan ülkelerde veya borsaya kayıtlı olmayan, kayıtlı olup işlem görmeyen şirketlerde diğer değerleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Defter Değeri 

Muhasebe değeri olarak da bilinen defter değeri, bir şirketin yalnızca maddi özvarlığının bilanço değeri ile değerlenmesidir. Bulacağınız özvarlık, ödenmiş sermayeye bölündüğü zaman, 1 hisse senedinin defter değeri bulunur. Şirketin bilanço özvarlığını hesaplayıp hisse sayısına bölerseniz, 1 hissenin defter değerini bulabilirsiniz.

Piyasa Değeri 

Pazar değeri olarak da bilinen piyasa değeri, hisselerin, piyasada arz ve talebe göre oluşan fiyatıdır. Hisse senetleri belli bir borsa işlem görüyorsa, borsada oluşan fiyatlar, hisse senedinin piyasa değerini vermektedir. Piyasa değeri ile gerçek değer birbirinden farklı olabilir. Hisse senedinin piyasa fiyatı, gerçek değerinin altındaysa, düşük değerlendirildiği; gerçek değerinin üzerindeyse, yüksek değerlendirildiği anlaşılır. Kuramsal olarak bakıldığında ise piyasa ve gerçek değeri birbirine eşit veya yakın olması gerekir.

Gerçek Değer 

Şirketin varlıkları, karlılık durumu, dağıtılan temettüleri, sermaye yapısı gibi faktörlere bağlı olarak belirlenen hisse senedi değeridir. Şirketin gelecekte elde etmesi beklenen kazançları ve kar payları, belli bir iskonto oranı ile bugüne indirgenir. Bugünkü değerler toplandığında bulunan değerse, hisse senedinin gerçek değerini verir. Gerçek değerin doğru olarak belirlenmesi oldukça önemlidir.

Nominal Değer 

Hisse senedinin üzerinde yazılı olan değere, nominal değer denir. Bazı ülkelerde nominal değersiz hisselerin ihracına izin verilmektedir. Ama ülkemizde bu hisseleri çıkarmak mümkün değildir ve Türk Ticaret Kanunu'na göre bir hisse senedinin nominal değeri en az, 50 kuruştur.

Piyasa Değeri/Defter Değeri 

Piyasa değeri ile defter değeri, hisse senedi bazında birbirinden farklıdır. Çünkü defter değeri, muhasebe dışı faktörleri hesaba katmaz. Şirketin yıllar içinde piyasa değerinin kendi defter değerinin ne kadar altında veya üstünde seyrettiği, iki değerin birbirine oranı tespit edildiğinde, genellikle sürekli bir eğilim arz ettiği görülmektedir. Yani piyasa değeri hemen her dönemde, defter değerinin bir miktar altında veya üzerinde seyreder. Bir sektör için oluşturulan ortalama piyasa değeri/defter değeri oranı sayesinde bir şirkete ait hisse senedinin piyasa değerine ulaşılabilir.

Net Aktif Değeri 

Net aktif değerin hesaplanması için bilançolarda bazı düzeltmelere ihtiyaç duyulur. Bu düzeltmeler ise çeşitli yöntemlerle yapılır ve amacı; işletmenin esas değerini ortaya koymaktır. Bu amaçla, sabit tesisin esas değerini ortaya koyacak bir metodun seçilmesi gerekmektedir. Net aktif değer, bazen bir şirketin rakamlarına kapasite veya ciro farkı uygulamak şartıyla bulunabilir. Değerlemeye tabi tutulan şirketin iştirakler veya hisse senedi portföyü, bilançoda iktisap değeri ile gözüktüğü için portföydeki mevcut hisse senetlerinin borsa değerine veya takdiri değerine göre defter kıymetleri düzeltilir.

Bilanço kalemlerinde gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra bulunan özvarlık değeri, şirketin hisse senedi sayısına bölünür ve elde edilen değer hisse senedinin net aktif değerini verir. Şirketin birkaç grup hissesi varsa, her grubun sermayedeki payına göre özvarlık değeri bölüştürülür. Gruplara düşen özvarlık değeri, gruptaki hisse senedi sayısına bölünür ve her grup hisse senedinin değeri bulunur.

Net aktif değerin bulunma yöntemi, şirketin tasfiye halinde aktif kalemlerin parça parça satılıp paraya çevrilmesine benzer. Yani net aktif değer, bir yönden tasfiye değeridir. Bazı ülkelerde net aktif değerine, hurda değeri de denmektedir.

Fiyat/Kazanç Değeri 

Hisse senedinin değerinin hesaplanmasında temettü yerine kardan hareket etmenin daha doğru olacağı gerçeği göz önüne alınarak Fiyat/Kazanç değeri de, bir değerleme aracı olarak kullanılır. Kesrin payına, hisse senedinin piyasa veya borsa fiyatı; paydasına, pay başına bilanço karı koyulur. Buna rağmen bilanço karı genel olarak son bilançodan alındığı için eskidir. Bu yüzden bilanço eski kaldığı zamanlarda, en yakın dönem tahmini karı kullanılır. Hisse senedi sayısı yeni yapılan bir sermaye artırımı nedeniyle yıl içinde değişmişse, zamana göre ağırlıklı ortalama hisse sayısı alınır.

Fiyat/kazanç değerinin faydası; bir şirketin hisse senedi fiyatı belli değilse, piyasada genel fiyat/kazanç oranı ya da o sektörün benzer şirketlerinin ortalama fiyat/kazanç oranı bir değerleme ölçüsü olarak kullanılabilir.