Borsaların, piyasalarda tek fiyat oluşumu gibi faydaları da bulunmaktadır. Dolayısıyla her türlü enstrüman ile ilgili borsa oluşturulabilir ve böylece borsa türleri meydana gelir. Borsalar işlem gören yatırım aracı türüne göre adlandırılır. Örneğin, döviz borsası, emtia borsası, altın borsası, hisse senedi borsası.
Arz – talep dengesinin belirli kriterler çerçevesinde gerçekleştirilmesi amaçlanarak oluşturulan borsalar, temelde benzer birkaç prensip üzerinde işlerler. Borsaların en önemli işlevlerinden bir tanesi likidite sağlayıcı bir yapıya sahip olmasıdır. Menkul kıymetlerin en kolay şekilde paraya çevrildiği platformlardan biri olan borsa, bu yapısı sayesinde pazara kaynak akışını önemli ölçüde arttıran bir mekanizmaya sahiptir.
Borsa, hitap ettiği piyasa içerisinde gerçekleşen alım – satım işlemlerini düzenler ve böylece piyasa genelinde tek fiyat oluşturulması sağlanır. Borsada yer alacak kurum ve kişilerin belirli şartları sağlama zorunluluğundan dolayı piyasa güvenini artırarak, güvenilir yatırım alanları oluşturulur. Mülkiyetin tabana yayılması sağlanarak, düşük sermayelerin birleştirilmesi ve verimli bir alan yönlendirilmesi sağlanır.
Borsa türlerinin çalışma sistemleri farklılık gösterebilir. Ülkemizde işlem hacmi ve yatırımcı sayısı baz alınarak bir sıralama gerçekleştirildiğinde en büyük borsamız, Borsa İstanbul'dur. Türkiye’de bulunan tek menkul kıymetler borsası olan eski adıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) olarak bilinir. 1984 yılında "Menkul Kıymetler Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik" esaslarına göre düzenlenmiş ve 1986 tarihinden itibaren faaliyetlerine başlamıştır. 2013 yılına gelindiğinde ise İMKB devri kapanmıştır. İstanbul Altın Borsası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ile İMKB birleştirilmiştir. Bu şekilde Borsa İstanbul faaliyete başlamıştır.
Borsa İstanbul'da hisse senedi alım – satım işlemleri SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından verilen yetki belgesi uyarınca gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle yatırımcıların borsada yer alabilmesi için öncelikle bir aracı kurum ile bağlantıya geçmesi gerekmektedir. Aracı kurumlar ile kurulacak bağlantı sonrasında yatırımcı için bir hesap oluşturulur ve yatırımcı gerçekleştireceği tüm işlemlerinde bu hesabı kullanır.
Aracı kurumlar ile yatırımcı arasında “Çerçeve Sözleşmesi” adlı bir sözleşme imzalanır. Bu sözleşme ile aracı kurum ve yatırımcı arasındaki ilişki düzenlenmiş olur. Sözleşme aracı kurumlara, alım satım aracılığı, yatırım danışmanlığı, kredili menkul kıymetler gibi işlemleri yapabilme yetkisi kazandırır. Bundan sonraki süreçte yatırımcılar aracı kurumlar aracılığı ile alım – satım emirleri verme yetkisine sahip olur. Alım – satım emirleri fiyat aralıkları belirlenerek gerçekleştirilebilir.
Borsa temel olarak arz – talep sistemine göre çalışır. Dünya ve ülke ekonomileri adına oldukça önemli kurumsal piyasalardır. Yatırımcısına en iyi olanaklarda yatırım yapmak imkanı sunar. Güvenli koşulların oluşturulması, bilgilendirmenin yapılması ve gerçek verilerin yansıtılması da sisteminin olmazsa olmazlarındandır.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder