Borsa Kumar mı? Borsada Kazanılan Para Helal mi?

Borsa piyasasının yasallığından şüphe eden veya kötü tecrübe edinmiş kişiler, kumar olduğunu iddia ederler. Hatta borsada tüm paranızın dolandırılacağını bile söylerler. Borsanın kumar olduğu düşüncesi, piyasa hakkında bilgi sahibi olmayan ve kötü tecrübe yaşayan kişiler arasında hızlı bir şekilde yayılmıştır. Borsadan kazanılan paranın helal olup olmadığı konusunda ise oldukça büyük tartışmalar yaşanmıştır. Ama borsada bir ticaret yapıldığı için helal olduğu söylenir.

Borsa ve kumar benzetmesinde oldukça yüzeysel benzerlikler vardır. Ama ikisi arasında son derece temel farklılıklar da bulunmaktadır. Örneğin hem borsada hem de kumarhanede hızlı bir şekilde para kazanabilir veya kaybedebilirsiniz. Bu borsanın, kumarhane olduğunu göstermez. Çünkü borsada birikimlerinizle bir hisse senedi satın alırsınız ve hisse senedi değer kazandığında para kazanırsınız. Bu bir şirketin gelişeceğini görerek, ona yatırım yapmak demektir. Bir anda kaybetmeniz ise şirketin batması demektir.

Borsa ile Kumarın Benzerlik ve Farkları

Birçok yatırımcıda hisse senetlerinden bir anda elde ettikleri kar veya zarar, "kumar oynama" hissine neden olabilir. Ama bir hisse senedine yatırım yaparken devletin önemli kurumlarının aracılık ettiğini bilmeniz gerekiyor. Ülkede veya sektörde yaşanan bir başarı sonrasında hisse senedinden güzel bir kar edebilirsiniz. Zaten hisse senedi almadan önce, bu başarıyı tahmin etmeniz gerekmektedir. Kumarda ise işiniz biraz şansa kalmıştır ve örneğin bir zar atarsınız, "ya tutarsa" hesabı yaparak.

Borsada bir anda parasını kaybeden kişiler, ya borsanın kumar olduğunu ya da dolandırıldıklarını söylerler. Borsada yatırım yapmak isteyen diğer kişilere de, "aman bulaşma" diye kendilerince öğüt verirler. Ama parasını kaybeden bu kişi, kendi hatalarından veya ülkede yaşanan bir ekonomik krizden bu kaybı yaşadığını düşünmez. Eğer borsa ve yatırım araçları hakkında yetersiz bilginiz varsa, kaybetmeniz kaçınılmazdır.

Kumar ve borsa benzerliği ise şu şekilde yapılabilir: Hem borsada hem de kumarda, daha çok kazanmak için daha fazla parayı riske etmeniz gerekir. Örneğin pokerde eliniz iyiyse, daha fazla para koyup potu artırırsınız. Aynı şekilde bir hisse senedinin değerleneceği yönünde güçlü öngörüleriniz varsa o hisse senedine daha çok para yatırırsınız. Sonuçta öngörüleriniz doğruysa ikisinde de daha yüksek kazanç elde edersiniz. Yani daha fazla riski göze alarak daha fazla kazanırsınız. Buna borsada da, kumarda da risk yönetimi denir. Ayrıca kumarbazların son derece iyi bir risk yöneticisi olduğu da söylenir.

Borsanın kumar olduğunu hissini yaratan bir diğer neden ise manipülasyondur. Manipülasyon yapmak tamamen suçtur ve karşılığında hapis, para cezası uygulamaları vardır. Bir manipülatörle karşı karşıya gelen kişi, kaybeder ve bunu "kumarda kaybetmekle" eşdeğer tutar.

Borsanın Kumar Olmadığının Kanıtları

• Borsada bir hisse senedine yatırım yaparken, aslında ait olduğu şirkete ve gelecek planlarına yatırım yaparsınız. Şirketin geleceği hakkında tahminler yapabilmek için de bazı araştırmalar, analizler ve ekonomi yorumları yapmanız gerekir. Yani tamamen şansa kalmış bir tahmin değildir.
• Eğer birkaç hisse senedine yatırım yapıyorsanız da, ülkenin geleceğine yatırım yapıyorsunuzdur. Ekonomi veya sektörün geleceğinden eminsinizdir ve size kazanç getireceğine inanıyorsunuzdur.
• Borsada, piyasa yorumlarına, analizlere ve araştırmalara göre alım – satım yaparken; kumarda tamamen şans faktörü devreye girer. Örneğin tavla oynamayı bilirsiniz ama attığınız zara göre kazanır veya kaybedersiniz.
• Kumarda bir oyunun sonu veya bir elin sonu vardır. Paranız biterse oyununuzda biter. Ama hisse senedi piyasasında değeri kaybeden bir hisse senedini elinizden çıkartmadığınız sürece kayıplarınızı sıfırlama şansınız vardır. Değer kaybeden hisseyi satmaz ve elinizde tutmaya devam ederseniz, fiyatı yükseldiğinde kayıplarınızı sıfırlarsınız.
• Kumarda kısa vadede, borsada uzun vadede kazanırsınız.
• Kumarda kasa kazanır, borsada kasa yatırım yaptırır. Kumarhanelerin başkenti olan Las Vegas zenginliği ile borsaların zenginliklerini karşılaştırmanız bu durumu anlamanızı sağlayacaktır. 
• Kumarda tüm paranızı kaybetme riskiniz vardır. Ama borsada bilinçli bir yatırımcı iseniz tüm paranızı hiçbir zaman kaybetmezsiniz.

Borsada Kazanılan Para Helal mi? Haram mı?

Birçok yatırımcının en çok merak ve tereddüt ettiği konu, helal – haram konusudur. "Borsadan para kazandım, haydan geldi huya gitti" tarzı söylemleri bile duymuş olabilirsiniz. Ama bu konuda yapılan en mantıklı ve doğru açıklamalardan birinde, borsanın modern bir ekonomi enstrümanı olduğundan ve ticaret hukukunda ince sınırların bulunduğundan bahsetmektedir.

Borsada yapılan alım – satım işlemleri, bir ticarettir ve bilginiz, araştırmalarınız, analizlerinizi sonucunda işleminizi yaparsınız. Doğru ve dürüst ticaret yapmak ise helaldir. İslam dininde helal ve haram konuları açıkça Kuran-ı Kerim'de belirtilmiştir. Ticaret yapmanın haram olmadığı ama bu konuda çizilen ince sınırların olduğu görülecektir. Faiz konusunun ise haram olduğu Peygamber Efendimiz tarafından da doğrulanmıştır.